Η αθηροσκληρωτική αγγειακή νόσος αποτελεί την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας, υπεύθυνη για περισσότερους από το ένα τρίτο του συνόλου των θανάτων κάθε χρόνο. Η δυσλιπιδαιμία αποτελεί τον συχνότερο και σημαντικότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για αθηροσκλήρωση, προσβάλλοντας έναν στους δύο ενηλίκους. Η κατάλληλη θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακό θάνατο, μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΕΜ), αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, παρεμβάσεις επαναγγείωσης και περιφερική αρτηριακή νόσο, κατά 25-50%. Παρά την ύπαρξη αυτού του οφέλους, λιγότεροι από 20% των ενηλίκων ακολουθούν τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την ρύθμιση της χοληστερίνης ενώ χιλιάδες ζωών χάνονται κάθε χρόνο από αδυναμία εφαρμογής των καθιερωμένων μέτρων πρόληψης.
Ορισμός
Ως Δυσλιπιδαιμία ορίζεται μια παθολογική κατάσταση των λιπιδίων του πλάσματος. Οι συνηθισμένες λιπιδικές διαταραχές περιλαμβάνουν αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερίνης, LDL-χοληστερίνης, Lp(a) και τριγλυκεριδίων, χαμηλά επίπεδα υψηλής – πυκνότητας (HDL) χοληστερίνης και επικράτηση μικρών, πυνκών σωματιδίων LDL. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να συναντώνται μόνες ή σε συνδυασμό.
Η χοληστερίνη παράγεται κυρίως στο ήπαρ και σε μικρότερο βαθμό προέρχεται από τις τροφές. Έχει δύο μορφές την LDL και την HDL χοληστερίνη. Η LDLονομάζεται και «κακή», επειδή τα αυξημένα επίπεδά της στο αίμα συνδυάζονται με την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Αντίθετα η HDL ονομάζεται και «καλή», επειδή αναστέλλει την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης.
Η Lp(a) είναι η πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (a) που αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου. Εκτός από την χοληστερίνη στην ομάδα λιπιδίων ανήκουν και τα τριγλυκερίδια τα οποία κυρίως προσλαμβάνονται μέσω της τροφής. Οι διαταραχές των λιπιδίων οφείλονται κυρίως σε γενετικούς παράγοντες. Επιπλέον έχουν αναγνωριστεί γονιδιακές διαταραχές λιπιδίων όπως οικογενής υπερχοληστεριναιμία που παρατηρείται περίπου σε 1/250 άτομα και απαιτεί ειδική αντιμετώπιση λόγω της ισχυρής συσχέτισής της με πρώιμη σοβαρή στεφανιαία νόσο.
Θεραπευτικοί στόχοι μείωσης της χοληστερίνης
Ο κύριος στόχος είναι η μείωση της LDL χοληστερίνης. Σε άτομα πολύ υψηλού κινδύνου όπως μετά από έμφραγμα, αγγειοπλαστική (μπαλονάκι) κτλ. η LDL πρέπει να είναι κάτω από 55mg/dL. Σε άτομα υψηλού κινδύνου, πρέπει να είναι κάτω από 70mg/dL και στα άτομα χωρίς παράγοντες κινδύνου όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση και η παχυσαρκία, πρέπει να είναι κάτω από 100mg/dL. Τέλος, στόχος μας για τα τριγλυκερίδια είναι το όριο των 150mg/dL.
Φαρμακευτική αγωγή
Η κλινική και εργαστηριακή εικόνα του ασθενούς καθορίζει τον συνδυασμό των φαρμάκων που θα χορηγηθούν. Τα υπολιπιδαιμικά φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν και στα παιδιά εάν αυτά έχουν σοβαρό πρόβλημα δυσλιπιδαιμίας. Κατηγορίες των φαρμάκων αυτών είναι οι στατίνες (πχ ροσουβαστατίνη, ατορβαστατίνη, ιμβαστατίνη, φλουβαστατίνη κλπ), η εξετιμίδη που αναστέλει την εντερική απορρόφηση της χοληστερίνης, οι φιμπράτες (πχ γεμφιβροζίλη, φαινοφιμπράτη κλπ) και τα ω-3 λιπαρά οξέα. Τα φάρμακα αυτά και ο πιθανός συνδυασμός τους θα πρέπει πάντα να συνταγογραφούνται από τον θεράποντα ιατρό ο οποίος πάντα καθοδηγεί και επιβλέπει την πορεία του ασθενούς.
Παράγοντες κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο
Τα αυξημένα επίπεδα ολικής και LDL-χοληστερίνης και τα χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερίνης αποτελούν μείζονες τροποποιήσιμους λιπιδαιμικούς παράγοντες κινδύνου για ΣΝ και άλλες μορφές αθηροσκληρωτικής αγγειακής νόσου. Έχει αποδειχθεί ότι για κάθε μείωση της LDL-χοληστερίνης κατά 1% και για κάθε αύξηση της HDL-χοληστερίνης κατά 1%, ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά επεισόδια μειώνεται κατά 2% και 3%, αντίστοιχα. Οι άλλοι σημαντικοί τροποποιήσιμοι λιπιδικοί παράγοντες κινδύνου για ΣΝ περιλαμβάνουν τα αυξημένα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και της Lp(a).
Δείτε επίσης: Οδηγίες για την ελάττωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και βελτίωση της λιπιδικής εικόνας
